در هفته های اخیر شاهد کلنگ زنی چند پروژه مهم صنعتی در استان بودیم :
- فاز اول مجتمع پتروشیمی مکران با حضور وزیر صنعت، وزیر دفاع، دبیر مناطق آزاد کشور، استاندار و آقای مولوی عبدالحمید انجام شد.
- همچنین قرار بود هفته گذشته معاون اول رئیس جمهور برای کلنگ زنی کارخانه لاستیک سازی به زابل بیاید که متأسفانه به دلایل نامعلومی این کلنگ زنی انجام نشد.
...
در میانه شادی مردم و مسئولین از این اقدامات، نکات مهمی وجود دارد که اگر رعایت نگردد این شیرینی به تلخی منتج خواهد شد.
1. تضمین مواد اولیه و فروش :
از حیث تأمین مواد اولیه و تضمین فروش محصولات این کارخانه ها اطمینان خاطری وجود داشته باشد. مثالهای متعددی در این زمینه وجود دارد که متأسفانه با وجود سرمایه گذاری سنگین دولت به دلیل بی توجهی به این دو نکته اساسی به اهداف خود نرسیده اند. از جمله این مثالها می توان به کارخانه سیمان سیستان اشاره کرد که همکنون برای تامین سوخت کوره هایش شدیداً دچار مشکل است. این نکته خصوصاً در مورد کارخانه لاستیک سازی باید با دقت بیشتری ملاحظه شود چرا که کارخانجات لاستیک سازی مطرح کشور نیز این روزها از لحاظ میزان فروش و سودآوری حال و روز خوشی ندارند.
2. قربانی کردن اقتصاد به پای سیاست :
حال که با درایت مقام معظم رهبری در توجه دادن مدیران کشور به توسعه سواحل مکران و همچنین رسیدگی به مسائل سیستان، با وجود کمبود بودجه شدید دولت، حجم سنگینی از بودجه و امکانات راهی این منطقه شده بیم آن می رود که برخی از خواص از کم اطلاعی عوام مردم استفاده کرده و این پروژه ها و بودجه ها را حاصل ضرب شست خودشان معرفی کنند. به عبارتی ضمن تقدیر و تشکر از مقام معظم رهبری در عنایت ویژه به منطقه، به مردم اینگونه القاء کنند که این پروژه ها که می بینید نتیجه اعتماد شما به بنده، تیم و جناح من است و نه عنایت نظام. نتیجه چنین رفتاری تقویت باندهای قدرت و ثروت و گسترش فساد است.
3. شاهرگها بعلاوه مویرگها :
طراحی این پروژه ها باید به گونه ای باشد که علاوه بر منافع دولت و سرمایه گذاران بخش خصوصی، منافع آن به عموم مردم منطقه خصوصاً طبقات متوسط به پایین نیز برسد. در این صورت است که این پروژه ها مثل یک گیاه خودش را در آن زمین می گیرد. منطقه آزاد چابهار نمونه خوبی از این عدم تناسب است. یک عده در این منطقه منافع آنچنانی می برند، در ساختمان هایی آنچنانی زندگی می کنند و در همسایگی آنها عده ای بی بهره یا کم بهره از این سفره با حداقل امکانات زندگی می کنند. اگر فقط به فکر شاهرگها باشیم با اجرای این پروژه ها صرفاً یکسری نقاط آسیب پذیر به کشور اضافه خواهیم کرد. در حالی که اگر ترکیب متناسب شاهرگها و مویرگها باشد رشدی متوازن و پایدار خواهیم داشت.
4. امنیت سرمایه :
در یک نگاه راهبردی مقام معظم رهبری چابهار را محور توسعه شرق کشور معرفی کردند. دلیل اینکه عمده این پروژه ها و سرمایه گذاریها در چابهار متمرکز شده نیز همین نگاه است. اما در یک نگاه بین المللی چابهار در کنار بندر گوادر پاکستان قرار دارد. شاید بتوان گفت همین درجه از اهمیتی را که ما برای چابهار قائل هستیم پاکستان نیز برای بندر گوادر قائل هست. چندین سال است که پاکستان به همراه چین در حال توسعه بندر گوادر هستند. آنها با طراحی مسیر تجاری گوادر-کاشگر میلیاردها دلار در این بندر سرمایه گذاری کرده اند که با تقویت بندر چابهار مطمئناً این حجم سرمایه گذاری تهدید خواهد شد.
از طرفی نیز سابقه تاریخی پاکستان در منازعات اقتصادی سابقه خوبی نیست. پاکستان طی سالهای گذشته ثابت کرده است که در تصمیمات مهم اقتصادی و سیاسی خود بیش از آنکه به اخلاق همسایگی و حتی منافع خود پایبند باشد به سیاستهای دیکته شده امریکا و عربستان وابسته است.
همه این عوامل بعلاوه تلاش مداوم نیروهای امریکایی و ناتو در ضدیت با ایران باعث می شود که ما بیش از پیش به بحث امنیت چابهار متوجه باشیم. آیا تضمینی وجود دارد که نیروهای خارجی در منطقه با همکاری پاکستان به منظور از رونق انداختن بندر چابهار در این منطقه ناامنی ایجاد نکنند؟ لذا باید همه اعم از مردم، سرمایه گذاران و دولت به فکر امنیت چابهار باشند که آینده چابهار در گرو آن است.
مجتبی
