دگرگونی بزرگ
کتاب دگرگونی پس از هفتاد سال از نگارش و انتشار میلادی چندی است به فارسی نیز ترجمه شده است. این کتاب از مهمترین و قویت ترین کتابهای نگاشه در انتقاد از نظام اقتصادی بازار آزاد یا لیبرال سرمایه داری یا آنچه در کتاب نامیده نظام بازار خودتنظیم کر می نامد. است. نویسنده کتاب کارل پولانی متفکر سوسیالیست و مورخ اقتصادی متولد اتریش است که به بعد ظهور فاشیسم در آلمان تبعیدهای به انگلیس و آمریکا مجبور شد.او معاصر و هموطن و البته منتقد فون نایک و فون میزس از مدافعین سرسخت بازار آزاد و پدران فکری نولیبراریسم بود.
پولانی طی‌زندکی تحولات و وقایع اقتصادی سیاسی تاریخی بسیاری بود از جمله
و سرمایه دا ی را در عصری درک‌ک د که تحولات گسست ده را در حهان رام زده بود .او در کتاب خود به دنبال علت ریشه این وقایع که همان ظهور و تسلط نظام بازار خودتنظیم بود و بررسی گستره تاریخژ از قرن پانزده تا بیستم و از تا ظهور فاشیسم در ابتدای قرن بیستم با محوریت مطالعه تحولات انگلستان بعنوان مهد سرمایه داری.
پولانی نظام را نابودگر میداند
مشخصه نظام که تاکنون در تا یخ بشری سابقه نداشته است را ایجاد کارایی سازی ماده های تولید از جمله مار زمین پول میداند و لذا آن ها را کدهای خون.م میدانند.
نکات متنوعی در این کتاب پر از جزییات تاریخی مطرح شده است.
از جمله تبیین رابطه جامعه و اقتصاد با دو‌مفهوم حک شدگی و فک شدگی . حک شدگی به معنی اقتصاد در خدمت جامعه و فک شدگی یعنی اقتصاد جدا از جامعه و در نهایت مسلط بر جامعه . منطق نظام به گونه است که فرهنگ و ماهیت را به زیل خود تعریف می‌کند.
پیرو این مفاهیم پولانی وضعیت نظام خالص را ارامانشهر و غیر قابل تحقق میداند چراکه با پیشروی نظام بازار بر شوم زندگی و جامعه ، جامعه به دفاع از خود و مهار نظام بر می‌خیزد چیزی که پولانی از آن جنبش مضاعف مینامد. بخش زیادی از تحولات تاریخی نتایج ظهور جنبش های مضاعف و تقابل جامعه با نظام است. جنبش هایی کلامی مانند سوسیالیسم و فاشیسم و جنبش های مردی مانند چارت بشم در انگلستان . مانند پدیده عدالت خواهی کنونی کشور که در پاسخ به پیشذوی توسعه اقتصادی نولیبرال و بسط ناب ابر و کالایی سازی نیازها اساس و دو در کشور رخ داده به نوعی واکنش جامعه به پیش می نظام بازار ایران در کشور است.
مراد از دگرگونی بزرگ ظهور بازار های خودتنظیم است. نکته کلیدی آن نقش دولت در ظهور نظام است. برخلاف گمان و نظریات شارحان بازار آزاد ، وضعیت بازار آزاد نه بصورت خودجوش که با مداخلات گستره دولت ایجاد شده و می شود. یعنی ایجاد بازار آزاد و خودتنظیم کر باید با برنامه. بازی تحقق پیدا کند و دولت بر خلاف شعارهای نولیرالی دولت حداقلی برای ظهور نظام دولت حداکثری است . مسلم که طی قرن پانزده تا نوزده بصورت برنامه ریزی شده اما برنامه ریزی نشده و قدم به قدم رخ داده اما نیز شاهدیم که نهادهای بین آلمالی تنطیگر اقتصاد جهانی مانند صندوق بین ارکوازی پول و بانک جهانی و نسخه تعدیل ساختاری پیرو اندیشه بازار آزاد با دیکته نسخه های خود به دولت ها تنها را مجری و محور ایجاد نظام بازار در کشورها میداند. و در ایران نیز این سیاستها با مداخله گستره اجرا شده است.اعم از آزادسازی و خصوصی ساز یو‌مقررات. زدایی و مقررات گزاری گسترده.
آورده پولانی در مقام تبین است و استراتژی سیاسی برای تغییرارایه نمی کند اما توجه به دستاوردهای مطالعاتی او در کنار سایر اندیشه های رقیب و منتقد جریان متعارف اعم از نهادگرایی پست کینزی و ...سرآغاز تامل و‌بازاندبشی در مسهورات و اندیشه های مسلط دانش اقتصاد نوکلاسیک در دانشگاه های اقتصاد و بدنه کارشناسی و تکنوکراتیک دولتها و مجلس است که تاکنون در ایران ثمره ای درخشانی نداشته و کشورها در معضلات و بحرانهای اقتصادی دست و پا می‌زند.
