در شماره قبل به بررسی برخی از مهمترین مشکلات تولیدکنندگان استان پرداختیم. در ادامه به صورت خلاصه به ذکر چند نکته درباره عملکرد مسئولین در این وضعیت، بر اساس شاخصهای اقتصاد مقاومتی می پردازیم.

 

1. نسبت آمارهای رسمی و واقعیات

شرایط فعلی هرچه قدر هم برای تولیدکنندگان ورشکسته و کارگران بیکار شده سخت و ناگوار باشد به نظر نمیرسد نگرانی جدی برای مسئولین مربوطه در استان ایجاد کرده باشد. جناب آقای میرشکار مدیرکل محترم صنعت، معدن و تجارت استان  می گوید[1] از تعداد 1260 واحد تولیدی دارای پروانه بهره برداری 900 واحد فعالند. این آمار را در کنار صحبت آقای امیدوار (مدیر عامل شرکت پلاستیک بینالود زاهدان)[2] بگذارید که معتقد است حدود 99 درصد شهرک صنعتی مرکز استان تعطیل شده. آنچه مسلم است اینکه تفاوت نگاه جدی بین تولیدکنندگان و مسئولین مربوطه وجود دارد.

 

2. تراز تجاری واقعی استان

اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان تراز تجاری استان را در نه ماهه سال گذشته 55.870.748+ دلار و برای سه ماهه اول امسال 69.527.467+ دلار اعلام کرده است.[3] با تکیه بر این آمارها، استان سیستان و بلوچستان در سال گذشته رتبه دوم رشد تجارت را در کشور به دست آورده[4]. رشدی که حتی بیش از برآورد برنامه پنجم توسعه اقتصادی برای استان بوده. طبق گزارش منتشر شده اقلام عمده صادراتی استان عبارتند از مصالح ساختمانی)سیمان(،قیر، تخم گشنیز، سیب درختی و محصولات شیمیایی و صنعتی. حال سؤال این است که چند درصد این صادرات مربوط به تولیدات خود استان است؟ آیا صادر کردن محصولات تولید شده سایر استانهای کشور به حساب این استان نشانه کارآمدی است؟ در وضعیتی که بسیاری از تولیدکنندگان استان ورشکست کرده یا در آستانه ورشکستگی هستند اعلام چنین آمارهایی چه نسبتی با واقعیات دارد؟ چه خوب می شد اگر از تراز واقعی تجارت استان محاسبه می شد. تراز تجاری که از مابه التفاوت صادرات محصولات استان و  واردات کالا به استان به دست می آمد.

 

3. چشم به راه سرمایه گذار خارجی

فرصتهای اقتصادی زیادی در استان در عرصه های صنعت، معدن، تجارت، انرژی و کشاورزی وجود دارد که بسیاری از آنها بکر بوده و نیازمند برنامه ریزی و سرمایه گذاری است. به حمدالله به واسطه فضای امنیتی مساعدی که در دولت جدید فراهم شده، امکان بهره برداری از برخی از این فرصتها فراهم آمده است. پروژه هایی که سودآوری بالایی نیز دارند. اما در شرایطی که تولیدکنندگان و سرمایه گذاران بومی استان با مشکل رکود مواجهند و سرمایه های آنها روز به روز دارد آب می رود، آیا دولت نباید اولویت سرمایه گذاری در این فرصتها را به همین سرمایه گذاران بومی می داد؟ این شرط انصاف نیست که سرمایه گذار بومی را با مشکلاتش تنها بگذاریم و پروژه های سودآور و کلان استان را پیش کش سرمایه گذار خارجی کنیم. این دو صحنه را تصور کنید :

چندین ماه است که تعدادی از سرمایه گذاران و تولیدکنندگان استان به دنبال نشستی با مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استانند اما موفق نشده اند وقتی از ایشان دریافت کنند.[5] اما سرمایه گذار بلژیکی که باشی تمام مسئولین مربوطه از استاندار و مدیرکل های مربوطه شما را دوره می کنند. پروژه های مهم و سودآور استان به شما پیشنهاد می شود و مسائلت را فی المجلس و بالاتر از حد درخواست خودت رسیدگی و حل می کنند![6]

شاید گفته شود که سرمایه گذاران بومی چنین سرمایه ای ندارند. آیا پروژه ای به آنها پیشنهاد شد که ورود نکرده باشند و آیا اگر توان تامین صد درصد پروژه ها نداشته باشند توان مشارکت جزئی هم نداشتند؟ آیا نمی توان با مجتمع سازی سرمایه های آنها حداکثر استفاده از منابع داخلی را انجام داد؟

این رفتار چه نسبتی با سیاستهای اقتصاد مقاومتی دارد؟ بعلاوه با توجه به این برجام نیم بند و شکننده چقدر می توان به سرمایه گذاران خارجی اعتماد کرد؟ آیا نباید روزی را تصور کنیم که به بهانه ای تحریم ها سرجایش برگردد و این سرمایه گذاران پروژه های ما را نیمه کاره رها کنند؟

 

4. نان رسانی مهمتر از گازرسانی

همچنانکه اشاره شد وضعیت کلی تولید و بازار در استان حکایت از آمار بالای بیکاری دارد. بسیاری از واحدهای تولیدی تعطیل شده و نیروهای کارشان بیکار شده اند. تعداد محدودی هم که فعالند با حداقل تعداد نیرو و بعضا با چند ماه حقوق عقب افتاده دارند مقاومت می کنند. وضعیت اشتغال در سایر بخشهای اقتصادی نیز حال و روز خوشی ندارد. در این وضعیت سرمایه های کلانی به استان اختصاص می یابد و در پروژه های کلان و ضروری استان نیز خرج می شوند که جای تقدیر و تشکر دارد. اما بهتر نیست دولت در کنار توجه به پروژه های کلان، سرمایه بر و بلند مدت به فکر حل معضلات واحدهای تولیدی خرد و اجرای پروژه های کوتاه مدت و اشتغال زا باشد؟ اکنون با این وضعیت بیکاری در شرایطی هستیم که نان  سفره مردم در خطر است. گازرسانی، توسعه بندر چابهار و ... خبرهای مسرت بخشی است اما نان مهمتر است از گاز.

 

5. وضعیت اقتصاد دانش بنیان در استان

همچنان که در بند دوم سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی[7] بر نقش اقتصاد دانش بنیان در اقتصاد مقاومتی تاکید شده، رهبر معظم انقلاب بار دیگر در آخرین دیدار خود با رؤسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری[8] اقتصاد دانش بنیان را پایه اصلی اقتصاد مقاومتی مطرح کردند. حال سؤال این است که دانشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها، مراکز رشد و پارک‌ علم و فناوری استان، چه نقشی در ایجاد تحول در اقتصاد استان به سمت اقتصاد دانش بنیان داشته اند؟ و یا اساساً برای خودشان در این زمینه وظیفه ای متصور هستند یا خیر؟ قضاوت در این خصوص بر عهده شما.


[1] .خبرگزاری ایسنا ، مورخ 24/6/94 قابل دسترس در آدرس :  yon.ir/kp7Z

[2] . پایگاه خبری تحلیلی عصر هامون، نشست هم اندیشی با کارشناسان اقتصاد مقاومتی، 18/7/94 قابل دسترس در آدرس :

http://www.asrehamoon.ir/vdcgw79u.ak9nt4prra.html

[3] . سایت اداره کل صنعت،معدن و تجارت استان ، آمار و اطلاعات استان در حوزه تجارت، قابل دسترس در آدرس :

http://sb.mimt.gov.ir/index.php?module=cdk&func=loadmodule&system=cdk&sismodule=user/content_view.php&sisOp=view&cnt_id=147251&ctp_id=23&id=24022

[4] . خبرگزاری فارس، کسب رتبه دوم سیستان و بلوچستان در رشد اقتصادی ، 17/5/94 قابل دسترس در آدرس :

 http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13940517000359

[5] . پایگاه خبری تحلیلی عصر هامون، نشست هم اندیشی با کارشناسان اقتصاد مقاومتی

[6] . روزنامه اطلاعات، سیستان و بلوچستان‌ کانون انرژی کشور می‌شود، 29/7/94 قابل دسترس در آدرس :

 http://www.ettelaat.com/etiran/?p=157707

[7] . ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، 29/11/92 قابل دسترس در آدرس :

http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=25370

[8] . بیانات در دیدار رؤسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری، 20/8/94 قابل دسترس در آدرس :

 http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=31386