گزارشی از نشست تعدادی از فعالان فرهنگی استان
با موضوع بررسی مسائل حوزه کتاب در استان
94/8/24
مجتبی جهان تیغ: تصویری شدن ادراک مردم ایران تضعیف کلمه است و این سخنان را به صورت کامل آقای حیدری بیان کردند. در شهر یا روستایی که توان اقتصادی پایین و محروم باشد، خرید کتاب هم پایین است؛ پس باید بر کتاب امانی، نذر کتاب و صدقه کتاب تمرکز کرد و به بافت مردمی توجه نمود.
بخش اعظم بافت شهری ما در استان بویژه در شهرهای زابل و زاهدان دانشگاه است. دانشگاه را نباید از قلم بندازیم. اشاره‌ای در بحث به این موضوع نشد. بطور کلی بنده تأکید بر دانشگاه و مسجد دارم. مساجد هم در روستاها داریم هم در شهر؛ یعنی همین شبکه‌ای که آقای حیدری کشید برای ما می تواند مساجد باشد. آن هسته فعال هم کانون‌های فرهنگی است. کلیت ایده ای که دارم کتابخانه مساجد است؛ یعنی ما بهترین قدمی که می توانیم برای کتابخوانی استان بر داریم احیا و فعال کردن کتابخانه های مساجد است. بعد از آن فعال کردن کتابخانه های مدارس است و بعد از آن هم ایجاد هسته های مطالعاتی دانشگاه هاست.
در مسجد محل خودمان ،کتابخانه مسجد را به دیوار تکیه داده شده است و پشتی هم چسبانده اند که درب دیگر باز نمی شود.کلی کتاب هم در حال خاک خوردن است و من ندیده ام که این کتابخانه فعالیتی داشته باشد.فقط دکوری است.هیچ استفاده برای نمازگزاران و فرزندانشان نیز دارد.بود و نبودش برای مسجد و محله فرقی ندارد. از آنطرف 20میلیون هم داده اند که محراب بسازند اما 1 میلیون ندادند تا کتاب خریداری شود یا کتابخانه فعال شود.
کلی ایده در مساجد می توان پیاده کرد. در مستند شبکه افق دیدم که روحانی‌ای تمام دیوار مسجد را کتابخانه درست کرده و رایگان کتاب برمی‌دارند، می برند و می‌آورند.تا این حد ایده در مساجد پیاده شده است. تمام دانش‌آموزان درس‌هایشان را در مسجد می‌خوانند، می‌خوابند و بازی می‌کنند اما همراه با کتاب در مسجد هستند. شبیه کانون پرورشی است. هسته کانون پرورشی کتابخانه است و در کنارش کلاس دارد. اگر مساجد کلیدی شهر را در بیاریم مثل مسجد المهدی، جامع و ... اینها از نظر کتاب فقیر هستند. مسجد علی‌ابن‌ابیطالب اصلاً کتابی ندارد.کتابخانه‌اش را برده زیرزمین و اصلا مرکزیتی ندارد و با کارش ارتباطی ندارد. من هم حس نکردم که از آن استفاده کنند.
یاید مغز فکری هر محله ای مسجد باشد و هر مسجدی کتابخانه آن محل باشد.یعنی شما شهر را به چند محله تقسیم کن.و روحانی و متولی های هر مسجد را باید آنها را اقناع کرد تا کتابخانه بزنند و برای آن برنامه داشته باشند.
فروشگاه کتاب آسمان اقدام بسیار مثبتی است اما جامعه هدف آن باید مشخص شود. جامعه هدفی که تا الان محدود بوده و بقیه خبر نداشتند.
یک بحث کشوری که به نتیجه رسیده‌اند و دیده‌اند جواب می‌دهد مسابقه کتابخوانی است. شما با مسابقه کتابخوانی می‌توانی موج راه بیندازی. مثلا الان دیجی‌کالا در هفته کتابخوانی 20 درصد همه کتابهایش را تخفیف می دهد یا همین مسابقات کتاب و زندگی که با تبلیغات خوبی که شد موفق بوده اند.
هسته های فعال مساجد و دانشگاه های باید با مدارس و کتابخانه های آنها در ارتباط باشند. مسابقه کتابخوانی راه بیاندازند و سیر مطالعاتی متناسب به مدارس بعنوان کمک به برنامه های پرورشی ارایه دهند. بر مبنای کتابهای موجود می توان کلاس موضوعی نیز برگزار کرد که این ایتدا ایجاد هسته های مطالعاتی قوی در دانشگاه ها و مساجد را می طلبد که افراد قوی این هسته ها به مدارس بروند و هسته های مدارس رامدیریت کنند. باید مدارس را از این تک بعدی بودن در آورد . از این وضعیت که همه چیز به کنکور و تست و رتبه ختم بدهند. نوجوانی سن بسیار بحرانی و سرنوشت سازی است و تزریق محتوای کتاب های مفید به فکر و عقل نوجوانان البته بصورت مدبرانه و هنرمندانه نه خشک و یکطرفه بسیار قدم تربیتی مناسبی در استان می تواند باشد. البته در صورت استقبال سرد مدارس در کنار کتاب بحث های عملی و متنوع تر نیز می توان اجرا نمود که از طریق آن افراد به کتاب و کتابخوانی علاقه مند شوند .و البته در صورت فعال بودن هسته های کتابخوانی مساجد و انس فرزندان و والدین با کتاب و کتابخوانی کار در مدارس راحتر خواهد بود .
وقتی تمام هسته‌ها در مدارس و مساجد فعال شدند شما می‌روی و موج ها را می‌سازید. شما با حلقه عام کار می‌کنی و در کنارش حلقه های خاص خود را در هسته های دانشگاهی و موسسه‌ها دارید. اینها حلقه‌های خودشان را خواهند داشت و کتابشان را هم از کافه آسمان می‌گیرند. برای استان ما 80 درصد بحث مطالعه به مهیا بودن و در دسترس بودن کتاب و امکانات آن می‌باشد.که بتوان بهترین کتابهای هر ماه و هر سال و تازه های کتابخوانی را بروی در شهر تهیه کنی.فاجعه فرهنگی برای سالها این بود که این امکان حتی در زاهدان هم نبود چه برسد به سایر شهرستان های استان. که خداشکر هم اکنون فروشگاه کتاب آسمان می‌تواند آن را تأمین کند. لایه بعد گروه‌های مطالعاتی دانشگاهی و موسسه‌ها می‌باشد که باید به روز و شارژشوند.
نهاد هدف بعدی هیئت های مذهبی هستند. افراد درون هیئات محتوا آگاهی شان را از مداحی و سخنرانی می‌گیریند؛ یعنی مردم در هیئات از نظر انگیزشی توسط مداح شارژ می شوند و از نظر سوادی سخنران به آنها کلمه و آگاهی می‌دهد.که ترکیب و مکمل بسیار خوبی است. سخنران کتاب می خواند یا تلمذ نزد سخنان روحانی دیگر داشته است. آنها باز بیشتر کتاب خوانده اند. بخش اعظم مذهبی های شهر به خصوص زابل که کتابفروشی غیر کتاب شهر ندارد و زاهدان هم که تا این اواخر نداشته است، با واسطه از سخنران رزق معرفتی خود را می‌گیرند و بقیه را هم از مدیا (صدا و سیما و رادیو و اینترنت و شبکه های اجتماعی و ... ) متأثرند.
در زاهدان چند تا سخنران شهیر را باید وارد گود کنید. از گفتمان رهبری هم باید استفاده کرد. این نیست که یک نفر به تنهایی بتواند شهر را اصلاح کند ولی وقتی شهر را بر اساس محلات و مساجد تقسیم بندی کنیم و هر فرد فعال فرهنگی و کتابخوان که می توان از هر قشری باشد باید مسجد محله را پوشش دهد .این افراد باید با موسسات و هسته های فعال دانشگاهی نیز لینک شوندلذا. مدل احیا فرهنگی شهر باید محله محور توسط مسجد باشد .
بحث زدن کتابخانه ها در شهر یک طرح بلند مدت است و باید در ابتدا کتابخانه های مساجد را احیا کرد، سپس مدارس و بعد هسته های مطالعاتی دانشگاه و موسسه‌ها را راه انداخت.
