ریشه های بحران کشاورزی در سیستان- قسمت دوم: بررسی امکان انسانی

درمقاله قبلی نگاهی اجمالی به برخی از سیاست های های مخرب در عرصه مدیریت کشاورزی کشور بعنوان بخشی از ریشه های بحران کشاورزی در سیستان داشتیم.برخی از نکات و جمع بندی مقاله قبلی به شرح زیر است: 1. سرآغاز انحطاط کشاورزی در ایران معاصر را میتوان از زمان رژیم وابسته پهلوی و با مجموعه اقداماتی تحت عنوان اصلاحات ارضی دانست که مورد اعراض شدید امام خمینی (ره) بعنوان برنامه استعماری و نقشه ای برای نابودی کشاورزی کشور قرار گرفت. 2. پس از جنگ با همه خدمات شایان انجام شده اما تفکر غالب مدیریتی به سمت توسعه اقتصاد لیبرال سرمایه داری چرخش کرد بطوریکه برخی از وزرا دولت های پس از جنگ هم اکنون صراحتا از عدم اعتقاد خود به خودکفایی در کشاورزی در دوران تصدی مسولیت وزارت کشاورزی صحبت میکنند یا برخی از مدیران پس از چهارده سال مدیریت، ایران را کشوری نامناسب برای کشاورزی می دانند! 3.بهمین دلیل درخواست مطالبه گری عمومی جهت معرفی کاندیداهای وزارت و مدیران ارشد بهمراه ریز برنامه و هدف و باور آنها بهنگامه انتخابات ریاست جمهوری از سوی کاندیداهای ریاست جمهوری جهت جلوگیری از تکرار چنین روندهای مدیریتی مطرح شد  3.از محل های آسیب این سیاست ها بخش کشاورزی بود که قربانی واردات بی رویه ، دلالان و سیاست های توسعه شهر محور و ضد روستا مدیران تکنوکرات شد و این روند زوال ادامه دارد.

ریشه های بحران کشاورزی در سیستان قسمت اول : آمریکا! انبار جدید غله ایران!

«ایران مملکتی است که کشاورزی او باید کشاورزی غنیی باشد.

شما کشاورزان که بزرگترین پشتیبان ملت هستید، باید به کار کشاورزی خودتان ادامه بدهید.

الآن می دانید که ما محتاج به خارجیم راجع به مواد غذایی، باید خودمان این را جبران بکنیم، و این به همت کشاورزان ماست.

در هر کشور کارگر و کشاورز اساس آن کشور هستند؛ اساس اقتصادی کشور بسته به کار کارگر و کشاورز است.

کشاورزان و کارگران اساس استقلال کشورند.

"اصلاحات ارضی" که ما خواستارش هستیم، کشاورز را از محصول کارش بهره مند خواهد ساخت، و مالکانی را که بر خلاف قوانین اسلامی عمل کرده اند مجازات خواهد کرد.

جهاد کشاورزها این است که کشاورزی شان را تقویت کنند»(امام خمینی (رحمت الله علیه))

 

1.سرآغاز انحطاط کشاورزی در ایران معاصر را میتوان از زمان رژیم وابسته پهلوی و با مجموعه اقداماتی تحت عنوان اصلاحات ارضی دانست و با توجه به ابعاد مخرب این اقدام، امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی در بخشی از موضع گیری های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بعنوان دلسوز و ناجی ایران عقب نگه داشته شده شدیدا به این اقدام اعتراض کردند:

افق زاهدان 1404: کلان شهر مبتذل؟

افق زاهدان 1404: کلان شهر مبتذل؟

به بهانه عرضه مجرمانه مانتو شیشه ای در زاهدان

انبوهی از گفتارها و نقل قول ها از سران دولت های اسراییل ، امریکا ، سلطنت طلبها و سایر گروه های ضدانقلاب بویژه بعد از شکست در جنگ تحمیلی موجود است که در آن پس از ناکامی در جنگ سخت و عدم توان غلبه فیزیکی بر ایران پس از انقلاب بهترین راه براندازی جمهوری اسلامی ایران را جنگ نرم و تهاجم فرهنگی با سرمایه گذاری بر عرصه فرهنگ ، محصولات فرهنگی ، فرهنگ طبقه متوسط شهری ، نخبگان فرهنگی و رسانه ای و نیز محتوای ترجمه ای درسی دانشگاه ها بویژه علوم انسانی و بازار نشر کشور  می دانند.
برای مثال: در سال 1380 رئیس دولت رژیم صیونیستی، بحثی را با رئیس جمهور وقت آمریکا، جورج بوش در سه فاز مطرح کرده است که ما برای مقابله با جمهوری اسلامی اگر از طریق نظامی اقدام کنیم به نتیجه نخواهیم رسید .. ما در اسرائیل به این نتیجه رسیده‌ایم که از این سه راه وارد شویم:

• ترویج برهنگی و بی بندوباری در جامعه ایران
• مصرف گرایی
• تسخیر رسانه ملی

افق زاهدان 1404: کلان شهر مصرفی؟

تابستان فصل سفر است و زاهدانی ها هم حسابی اهل سفر! از مشهد گرفته تا شمال! از شمال تا شیراز و اصفهان ! و...و بخشی اعظمی از جهان شناسی ها و در نتیجه بروز کردن سبک زندگی اهالی زاهدان(طبقه متوسط نه نیمی از شهر که حاشیه نشین هستند و امکان سفر ندارند!) پیرو همین جهان گردی های فصل تابستان ! در سیاحت در شهرهای بزرگ ایران بدست می آید. محتوای این برداشت ها در ساحت نظر و عمل برای شهروندان زاهدانی را در مقاله دیگری بحث خواهیم کرد. اینبار وضعیت فرهنگی خود شهر زاهدان در نتیجه شبیه شدن به کلانشهرهای ایران بررسی خواهیم کرد چراکه شهر زاهدان نیز کم کم قدم در راه برادران بزرگتر خود همچون تهران و مشهد و...گذاشته است و از مصادیق آن رشد پاساژها و مجتمع های تجاری مدرن و هایپرمارکت ها که روز بروز در حال گسترش هستند می باشد.

مرا به خیر تو امید نیست...!

 

به آمار های زیر توجه کنید:

دانشگاه سیستان و بلوچستان با دارا بودن بیش از بیش از بیست و یک هزار دانشجو و سالانه سه هزار دانشجوی جدید الورود پس از دانشگاه تهران دومین دانشگاه پرجمعیت کشور به حساب می آید(1)به گزارش ریاست دانشگاه سیستان و بلوچستان ،ثبت نام در این دانشگاه در 70 رشته ی کارشناسی ارشد و 26 رشته گرایش در مقطع دکتری انجام میشود. و در حال حاضر ظرفیت اعلام شده ی این دانشگاه بیش از تعداد متقاضیان میباشد.همچنین در پردیس بین الملل شماره 2 این دانشگاه تعداد 2200 دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و 250 دانشجو در مقطع دکترا مشغول به تحصیلند.(2) 

دانشگاه زابل با دارا بودن 8 دانشکده ، یک پژوهشگاه در قالب سه پژوهشکده و یک مرکز تحقیقات و با بیش از ده هزار نفر دانشجو، صد و ده رشته و گرایش تحصیلی،در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد،دکتری حرفه ای و دکتری تخصصی،در دوره های روزانه و نوبت دوم،بالغ بر 392 نفر عضو هیئت علمی تمام وقت،مجتمع عظیم 8000 هکتاری آموزشی و پژوهشی،آزمایشاههای مجهز و پیشرفته و نیز مرکز کامپیوتر و سایت اینترنتی منحصر به فرد در بین دانشگاههای کشور،بدون شک یکی ازمراکز مهم آموزش عالی در شرق کشور به حساب می آید(3)

تعداد دانشجویان مراکز و واحد های دانشگاه پیام نور در استان (10 مرکز و واحد) بالغ بر بیست و یک هزار نفر است (4)

به گفته رییس واحد علوم و تحقیقات دانشگاه ازاد اسلامی 3671 دانشجو در 19 رشته کارشناسی ارشد و 2 رشته در مقطع دکترا مشغول به تحصیلند (5)

 

...

 

حالا این همه را بگذارید کنار آمار نرخ بیکاری و سطح رفاه و رشد فقر و مهاجرت از استان و آمار ابتلا به  انواع بیماریهای واگیر و غیر واگیر(سل، ایدز،تالاسمی ...) و سطح امکانات و خدمات بهداشتی و تعداد مراکز صنعتی و کارخانه ها و میزان تولیدات کشاورزی و به طور کلی رشد واقعی اقتصادی و علمی در سطح استان که اگر نگوییم در تمام مقایسه های واقعی جزء آخرین رده های  همه ی رده بندی ها هستیم، قطعا مانند دانشگاههایمان هم چنین افتخار آفرینانه حائز عناوین برتر کشوری  نخواهیم بود !

حال باید دید چه تناسب و تقارنی بین این دو دسته واقعیت آماری استان وجود دارد؟ از تاسیس اولین دانشگاه در استان چیزی بیش از  نیم قرن میگذرد یعنی تا به امروز  دهها  نسل از فارغ التحصیلان دانشگاهی از این مراکز خارج شده اند و بودجه های سالانه ی این دانشگاهها را که ضربدر سنوات کارشان بکنیم ، رقم حاصله هوش از سر هر جنبنده ای میپراند.و حالا سوال اینست که مگر نه اینکه دانشگاه محل تولید علم است و پرورش عالم ؟ و  علم و عالم تولید شده حالا پس از این همه سال و این همه هزینه  باید جایی به کار آمده باشند  و  این به کار آمدن تاثیری عملی در بهبود شرایط موجود داشته باشد؟ و مگر نه اینکه عالم بی عمل را بزرگان ، زنبور بی عسل خوانده اند؟

ریشه های اقتصادی بروز بحران سیستان

در سیستان شغل محوری کشاورزی و دام پروری است که هم اکنون با بحران روبرو است. بخش عمده علل  بحران در مشاغل کلیدی این منطقه بدلیل تغییرات زیست محیطی ناشی از عدم دیپلماسی فعال برای احاقه اب هیرمند است و بخش دیگر حاصل هدررفت و عدم مدیریت و ارتقا کیفیت استفاده آب در منطقه است(مانند ابیاری غرقابی ، تبخیر ، انتقال اب به زاهدان...) . این موارد و بویژه مسئله  کشاورزی را در مجالی دیگر ان شاا... بررسی خواهیم کرد. در این مقاله به کلید واژه دیگری در رابطه با بحران سیستان خواهیم پرداخت. مسئله بیکاری ، عدم سرمایه گذاری و رکود در تولید و صنایع در منطقه. برایند این مسایل را در بحث سرمایه گذاری ، اشتغال و تولید را می توان در سوال "زمینه و ریشه های اقتصادی بروز بحران سیستان" خلاصه کرد.

بحران سیستان میوه فرهنگ مدیریت!

بحران سیستان میوه فرهنگ مدیریت!

در روند 16 ساله تبدیل مسئله سیستان به مشکل ، و سپس بحران با گذر از هرکدام از این مراحل و در نتیجه گسترش ابعاد فاجعه و پیچیده شدن مسئله چند نفر از مدیران و نمایندگان استعفا دادند؟ یا اعلام رسمی درخواست کمک و همفکری از سایر مدیران ، ارگانها و نخبگان و مردم کردند ؟ یا پیشقدم در رسانه ای کردن ابعاد بحران شدند؟ یا خبر از تبدیل وضعیت سیستان به بحران دادند؟ فاجعه آنجاست که حتی تنها رسانه فراگیر منطقه(شبکه هامون) نیز سالها سعی برسانسور و بزک کردن چهره فاجعه داشته است و برنامه ثریا و راز از شبکه های سراسری اولین منادیان فاجعه سیستان در کشور و منطقه بودند.

مطبوعات مکتوب و مجازی محلی و بخش های خبری شبکه هامون آکنده از شرح خدمات ، کلنگ زنی ، افتتاح ، بازدید پروژه ها و جلسات اداری مدیران است! یا نطق های آتشین و صد مسئله گو نمایندگان در دوره های مختلف! پس چگونه روند 16 ساله ایجاد بحران سیستان را نتوانستند متوقف کنند؟ یا به این ناتوانی اعتراف کرده و حداقل از خوف آثار ماتاخر و اخروی نحوه مدیریت خود و پاسخگو بودن در آن دنیا عرصه مدیریت را متواضعانه ترک کنند چرا که در این دنیا و در این سیستم اداری و نظارتی پاسخگویی و پایشی در کار نیست!

 نظارت فقط برای کشف فساد نیست! بماند که در همین هم چقدر درمانده ایم بلکه نظارت یعنی بین کارهای قابل انجام، بهترین کدام می توانسته باشد؟ این همه خدمت رسانی و افتتاح پروژه با فلان مبلغ اعتبار و هزینه انجام شد! نظارت و سنجش پروژه ها باید بگوید که این پروژه ها با هزینه کمتر و کیفیت بیشتر هم قابل انجام بود یا نه؟ اقتصادی تمام شده است یا نه؟ درد این است که مجری و ناظر یکی هستند!  

کم نیستند فعالیتهای عمرانی نیمه کاره در منطقه سیستان: از آبیاری با نیم لوله ها و شهرک های صنعتی گرفته تا تاسیس شهر! اما از مسولین تصویب کنده ، مجری و کارشناسان خالق خروارها طرح و برنامه نیمه کاره طی دهه های گذشته یک خط پاسخگویی کسی جایی خوانده؟ اصلا شان پاسخ گویی برای خود قایل هستند؟ شان پاسخ گویی به مردم؟! حتی هم اکنون فکر این که دستگاه های بازرسی و کارشناسی در سیستم های اجرایی برنامه های گذشته را کارشناسی کرده و عوامل شکست و ناسنجیده کاری ها را پس سالها شناسایی و تنبیه و معرفی کنند فکری بسیار دور از ذهن می نماید.

شهر محوری و روستاستیزی در سیاست های توسعه استان و بحران سیستان

منطقه سیستان در واقع یکی از قربانیان توسعه تک بعدی کشور طی صد سال اخیر و بوِیژه طی دهه های پس از جنگ است. سیاست های اقتصادی و فرهنگی که حاصل نظر و عمل تکنوکرات های غربگرای دولت های گذشته است با ایده های همچون ژاپن یا مالزی اسلامی سعی بر مدرنیزاسیون ظاهری و شتابان کشور داشتند و از شروط و منطق داروینی برنامه های اقتصاد لیبرال از بین بردن نرم و بی صدا طبقات محروم زیر چرخ های توسعه است.

بررسی روند رشد دانشگاه ها و گسترش فقر در سیستان

دانشگاه های منطقه سیستان و استان بخشی از کارخانه های تولید مدرک در کشور هستند که وظیفه اقناع افراد منطقه را با اعطا مدارک دانشگاهی را بر عهده دارند و نیز بخشی از فرایند کسب منزلت اجتماعی و ارتقا در ساختارهای اجتماعی نوین کنونی هستند ومدارک صادره از آنها  ابزار کار و برگ های برنده خانواده ها و طوایف هستند. کاربردهایی نظیر نفوذ و افزایش قدرت قومیت و طایفه با کسب مناصب دولتی و ساختار قدرت تا افزایش مهریه !

اما این کارکرد اجتماعی دانشگاه ها در بستری سیاست ها و قوانین توسعه محور ایجاد شده است. برای مثال نظام پرداخت هماهنگ حقوق مصوب دولت توسعه محور دولت سازندگی (برامده از حزب کارگزاران سازندگی یا همان حزب مسلمانهای لیبرال به گفته اقای مرعشی سخنگوی حزب) ، که می گوید مدرک بالاتر حقوق بیشتر ، سراغاز عطش شدیدی در چندصد هزار کارمند دولت جهت ارتقا مدرک برای افزایش حقوق شد.

نقد محتوایی نمایشگاه کتاب زاهدان

در جریان فتنه 88 هزینه های سنگین بر کشور تحمیل شد. بررسی علل بروز فتنه88 شامل مجموعه علل پیوسته درونی و بیرونی است. اما بستر ایجاد وقوع این انقلاب مخملین ناکام طی دو دهه جنگ نرم فرهنگی و سیاسی و اقتصادی با بوسیله مهرهای درون کشور و برنامه های برون کشوری ایجاد شده است.(رجوع به کتاب انقلاب اسلامی در بوته ازمون ،دکتر منوچهر محمدی) و متاسفانه این بستر کماکان در کشور وجود دارد. این بستر علوم انسانی سکولار و ترجمه ای ایست که یا غالب کتب دانشگاهی در حال تدریس هستند و یا بعنوان کتب علوم انسانی موجود در بازار در عرصه فرهنگ عمومی بعنوان کتاب های جامعه شناسی ، علوم سیاسی ، فلسفه و...در دسترس همگان است.